Кінуць вучобу на месяц і паехаць у Сочы? Без праблем! Студэнты брэсцкага "палітэха" выкарысталі свой шанц і адправіліся дапамагаць на зімовыя Алімпійскія гульні. Да апошняга дня было невядома, адпусцяць моладзь на падпрацоўку ці не. Далася ў знакі папяровая цяганіна - яправільна складзены дагавор паміж ВНУ і кампаніяй, якая запрашае. Аднак калі я пачула па тэлефоне радасны вокліч адной з валанцёрак, Алены Жукавай (па просьбе дзяўчыны імя і прозвішча зменены, прычыны стануць зразумелымі ніжэй): "Ура, мы ўсё ж такі едзем, сёння а сёмай вечара — цягнік", сумненні канчаткова рассеяліся. Едуць!
Дык праца ці валанцёрства?
Дарожны чайнік, ножык, набор сухпайка, кнігі, камплект асенняга адзення, сродкі гігіены — так Алена, будучы архітэктар, збіралася ў дарогу. Грошай шмат не брала - папярэджвалі, што ў Сочы шмат крадуць. Зімовага адзення ў валізцы няшмат: там, на ўзбярэжжы Чорнага мора, цёпла. Галоўнае - не замерзнуць у дарозе. Алена зусім не хвалявалася, бо ехала ў Сочы разам з кампаніяй сваіх сяброў - днакурснікаў з Брэсцкага дзяржаўнага тэхнічнага ўніверсітэта.
Дзяўчына марыла трапіць на зімовую Алімпіяду і ёй выпаў такі шанц: у лістападзе мінулага года маскоўская кампанія абвясціла набор валанцёраў-афіцыянтаў для працы на Гульнях. Студэнтаў набіралі выключна з БрДТУ і Палескага дзяржаўнага ўніверсітэта, бо толькі з гэтымі ВНУ ў кампаніі наладжаны кантакты. Алена, як і многія яе аднакурснікі, падала заяўку і трапіла ў лік абраных.
"Калі з'явілася аб'ява пра набор валанцёраў у Сочы, пачаўся жудасны ажыятаж — разам са мной падалі заяўкі яшчэ прыблізна 150 чалавек. У мяне асабіста быў інтарэс трапіць менавіта на Алімпіяду, наведаць спаборніцтвы, падтрымаць нашу "зорку" біятлона Дар"ю Домрачаву. Таму вагацца не было прычыны, - распавяла Алена. - Вядома, гэта не валанцёрства, а праца. Аднак колькі я зараблю - не ведаю. Вось і лічу сябе валанцёрам, бо еду не дзеля грошай, а з цікавасці".
З дэканатам праблем не будзе — кіраўніцтва ўніверсітэта дало "дабро" на працу сваіх студэнтаў. Аднак навучанне ніхто не адмяняў: прапушчаныя заняткі ўсё роўна дагоняць "прагульшчыкаў" — праўда, праз месяц.
"Месяц валанцёрства нам залічаць за практыку, - гаворыць Алена. - Але па вяртанні будзем вывучаць матэрыял, які прапусцілі. Нічога, справімся".
Дарэчы, кіраўніцтва ўніверсітэта адбірала самых лепшых студэнтаў — у канчатковы спіс трапілі адны бюджэтнікі. Са 150 чалавек адсеялася ажно сотня. "Самым складаным этапам падрыхтоўкі стала афармленне ўрачэбных даведак — давялося прайсці шмат спецыялістаў, доўга чакаць вынікаў аналізаў. Таму, калі доўгачаканая даведка апынулася ў маіх руках, уздыхнула з палёгкай", — кажа Алена.
Працоўныя будні: "стрыт-фуд" і "скай-боксы"
Цікава, наколькі ж падрыхтаваная да сваёй "службы" Алена? Дзяўчына кажа, што, як і многія равеснікі, раней падпрацоўвала прамоўтарам. Гэтая праца патрабуе прамога ўзаемадзеяння з людзьмі, ветлівасці, добразычлівасці і стрэсаўстойлівасці. Патрабаванні справядлівыя і для працы афіцыянткай. Дарэчы, для адабраных валанцёраў праводзіліся азнаямляльныя лекцыі.
"Зразумела, правілы паводзінаў з кліентамі і сервіроўка сталоў - гэта асновы нашай працы. Але веданне каштоўнасцяў алімпійскага руху таксама ніхто не адмяняў, - упэўнена кажа Алена. - Кожны з нас усведамляе, на якое мерапрыемства ён едзе, таму ведаць хаця б агульнае пра зімовую Алімпіяду мы павінны".
А што з графікам? Тут не ўсё так прывабна і соладка, як хацелася б. Працоўны дзень доўжыцца 10 гадзін, пяць працоўных дзён запар, а пасля ўзнагарода - адзін выхадны. Аплата жылля, праезду, харчавання - клопат фірмы.
"Ведаю, што мы будзем жыць у прыватным сектары, у гатэлі - усяго паўгадзіны дабірацца да месца працы. А з сувяззю крыху накладна атрымаецца - там "ловіць" толькі "Мегафон". Гэта датычыцца як тэлефоннай сувязі, так і інтэрнэту. Як трымаць кантакт з радзімай - пакуль не прыдумала", - сумавала перад ад"ездам дзяўчына.
Што яшчэ? Дакладна вядома тэрыторыя, на якой будуць працаваць брэсцкія студэнты - гэта Алімпійскі парк, кёрлінг і фігурнае катанне.
"Пакуль нас канкрэтна не замацоўвалі за нейкай "кропкай", але мы ўжо ведаем фармат сваёй працы. Абслугоўванне на вуліцы ў спецыяльных кабінках - называецца "стрыт-фуд", - пералічвала Алена. - ля VІP-персон будуць зроблены адмысловыя "скай-боксы" - гэта карпаратыўныя ложы, "важныя" аб'екты. І яшчэ ў нас ёсць цудоўная магчымасць абслугоўваць заслужаных алімпійцаў - іх называюць "алімпійскай сям'ёй".
У кожнай зоне — свае забароны
А цяпер крышачку пра забароны - з гэтым ніхто жартаваць не збіраецца. У Аленчыным нататніку галоўныя з іх запісаны на ўсялякі выпадак - каб не забыцца.
"У нас існуе падзел па працоўных зонах - чырвоная, сіняя, жоўтая і зялёная. Кожная з іх мае сваю "ступень рызыкі", - тлумачыла дзяўчына. - Мы працуем у зонах з найменшым узроўнем рызыкі - сіняй і жоўтай. Гэта азначае, што абслугоўваць можам толькі сталы і складскія памяшканні. Калі кліент упусціць талерку на падлогу, мы не маем права нават дакранацца да гэтай талеркі. Што робім у такім выпадку? Клічам валанцёра з жоўтай зоны - яны адказваюць за падлогу - і далей робім сваю справу. А ў выпадку, калі кліент разліў гарбату на стале, прыбіраемся ўжо мы, бо гэта сіняя зона. Спрачацца з кліентамі нам таксама забаронена, нават калі яны не маюць рацыі. Па прыездзе нам абяцалі даць інструкцыю "12 пунктаў па мыцці рук" - што там напісана, цяжка ўявіць. Але гучыць дужа недарэчна".
Якія яшчэ забабоны давядзецца перажыць афіцыянтам?
"Браць аўтографы ў спарстменаў мы не можам, — уздыхае Алена. — Шмат пункцікаў "нельга" прапісана па знешнім выглядзе - ніякіх накладных пазногцяў, гадзіннікаў, бранзалетаў, а валасы абавязкова трэба "прыбіраць". Дзяжурная форма - белы верх, чорны ніз - будзе выдавацца нам на месцы. Адзінае, што абутак давядзецца браць свой, але тут таксама ёсць патрабаванне - чорныя звычайныя чаравікі".
…Ну, вось і ўсё! Рэчы сабраныя, дакументы падрыхтаваныя, праз гадзіну - цягнік. Алена тэлефануе сяброўцы - яны павінны сустрэцца разам на вакзале. Ну, у добрую дарогу! Наколькі цікавым было валанцёрства брастаўчанкі Алены Жукавай, мы даведаемся па вяртанні дзяўчыны з Сочы. Алена паабяцала занатоўваць свае думкі і цікавінкі на працягу ўсёй Алімпіяды.
Тым часам у нас
Крыху менш за тры месяцы засталося да яшчэ аднаго вялікага мерапрыемства, дзе таксама спатрэбяцца валанцёры, - чэмпіянату свету па хакеі, які прымае беларуская сталіца. Іх канчатковы адбор прайшоў яшчэ ў лістападзе мінулага года. Як расказаў Максім Кашкалда, менеджар па валанцёрскай праграме арганізацыйнага камітэта па правядзенні чэмпіянату свету па хакеі з шайбай 2014 года, з 3800 валанцёрскіх заявак было адабрана 1050.
"Даволі многа заявак прыйшло з Латвіі, Фінляндыі, Украіны і, вядома ж, Расіі. Усяго - з 16 краін, - кажа Максім Кашкалда. - Але ў выніку большая частка валанцёраў - каля 95% - гэта беларусы. На другім месцы - расійскія валанцёры". Немінчанам абавязкова прадаставяць жытло, для ўсіх харчаванне будзе бясплатным. Валанцёры будуць задзейнічаны ў такіх сферах, як лагістыка, акрэдытацыя СМІ, забеспячэнне праходу, гатэльная справа.